Խորհրդային Միության փլուզումից հետո Արցախի հայ ազգաբնակչության պայքարն իր իրավունքների համար գուցե մի փոքր հետին պլան մղեց մեկ այլ բնիկ հայկական երկրամասի՝ Նախիջևանի պատմությունը:
Երբ 1828 թվականին Ռուսական կայսրության կազմում ստեղծվեց Հայկական մարզը, ապա այդ զուտ հայկական վարչատարածքային միավորման մեջ, բնականաբար, ընդգրկվեց նաև Նախիջևանի երկրամասը: Այնուհետև, 1849-ից մինչև 1917-ի վերջը՝ Նախիջևանը Երևանի նահանգի անբաժան մասն էր կազմում: Այս առումով ներկայացնենք «Ռուսական կայսրության նահանգները» աշխարհագրական երկերեսանի քարտերի շարքը, որը տպագրվել է 1856 թվականին Սանկտ Պետերբուրգում: Այն բաղկացած է 82 նկարազարդված քարտերից, որոնց նպատակն է եղել հակիրճ և հանրամատչելի ձևով ամենատարբեր բնույթի տեղեկություններ տրամադրել Ռուսական կայսրության նահանգների (գուբերնիաների) վերաբերյալ:
RUNIVERS «Ռուսական կայսրության նահանգները» աշխարհագրական երկերեսանի քարտերի շարքը Երևանի նահանգին վերաբերող քարտի վրա որպես նահանգի ազգաբնակչություն նշված են հայերը, ինչպես նաև ազգային փոքրամասնությունները՝ պարսիկներ և լեզգիներ: Իսկ ահա «Քաղաքներ» հատվածում նահանգի 5 քաղաքները տրված են այսպիսի հերթականությամբ և Նախիջևանի մասով ուշագրավ մակագրությամբ. «Երևան, Ալեքսանդրապոլ (այժմ՝ Գյումրի), Նախիջևան՝ Հայաստանի հնագույն մայրաքաղաք, Օրդուբադ, Նոր Բայազետ (այժմ ՝ Գավառ)»:
Նշենք նաև, որ Երևանի նահանգի քարտեզի մեջ է ներառված նաև Սուրմալու (Իգդիր) հայկական գավառը, որը Թուրքիային անցավ 1921 թվականին: 1918-1920 թթ. Նախիջևանի երկրամասն արդեն Հայաստանի առաջին Հանրապետության մասն էր կազմում: Սակայն, դժբախտաբար, տարածաշրջանում ստեղծված քաղաքական նոր իրավիճակը, կապված խորհրդա-քեմալական մերձեցման հետ, անբարենպաստ անդրադարձավ նաև Նախիջևանի ճակատագրի վրա, և 1923 թվականին հայկական այդ երկրամասը ինքնավարության կարգավիճակով հայտնվեց նորաստեղծ Խորհրդային Ադրբեջանի կազմում:
Ռուբեն Շուխյան
Այս թեմայով
Ո՞ւմ է պատկանում ընկերությունը, որի գովազդային կրիչներն ապամոնտաժվել են․ «Փաստ»
Հայաստանը մերժե՞լ է Ռուսաստանի առաջարկած օգնությունը․ «Փաստ»
Չինաստանը 6000 կմ/ժ արագությամբ խելացի ռումբ է արձակել
«Այս պատերազմին վերջ տալու ժամանակն է». Բայդենը ներկայացրել է ՀԱՄԱՍ-ի հետ հրադադարի վերաբերյալ Իսրայելի առաջարկը
Երկրի ընդերքում թաքնված խորհրդավոր շերտի առեղծվածը բացահայտված է
Ինչո՞ւ են Թուրքիան ու Ադրբեջանն այդքան ջանասիրաբար պաշտպանում Փաշինյանին․ «Փաստ»
Չեմպիոնների լիգա․ Տիտղոսն այսօր կվիճարկեն «Ռեալն» ու «Բորուսիան»
Այսօր երեխաների պաշտպանության միջազգային օրն է
Գյումրեցիները պատրասվում են Բագրատ Սրբազանին դիմավորելուն. «Ժողովուրդ»
Չի բացառվում՝ Լեւոն Երանոսյանի մասով խիստ ու ծանր որոշում լինի. ինչու հետաձգվեց վճռի հրապարակումը. «Ժողովուրդ»
Հունիսի 1-ի աստղագուշակը
Մայիսի 28-ին Վեհափառի մուտքը Սարդարապատի հուշահամալիր խոչընդոտելը նոր կրքեր է բորբոքել իշխող ֆրակցիայի ներսում. «Ժողովուրդ»
Ինչ ունեցվածք է հայտարարագրել Քաղաքաշինության կոմիտեի նորանշանակ նախագահը. «Ժողովուրդ»
Եղանակը Հայաստանում
Սիրուշոն երեխաներին ներկայացրել է իր հայկական տիկնիկների նոր հավաքածուն (VIDEO)
Բագրատ Սրբազանին սև բերետավորները ոտքով հարվածներ են հասցրել. «Ազգային ճակատ»
Քաղաքացիներին հարվածներ են հասցրել նաև մահակներով. Ազգային ճակատ
ԱԳՆ-ի դիմաց բախման ժամանակ քաղաքացին ուշագնաց եղավ
Գերլարված իրավիճակ ԱԳՆ-ի շենքի մոտ. Ոստիկանների և քաղաքացիների միջև բախում սկսվեց (ուղիղ)
Ալթայում այրվել է «Պուտինի ամառանոցը»
Իվետա Մուկուչյանի քրոջ՝ մայրանալ պատրաստվող Մարիաննա Մուկուչյանի շքեղ ու համարձակ ֆոտոշարքը
Բախման սպառնալիք եմ տեսնում. Հորդորում եմ՝ բախման չգնալ. Ոստիկանության ներկայացուցիչը՝ ցուցարարներին
Արարատ Միրզոյանի մոտ կմտնենք 10 հոգով՝ լրագրողներով հանդերձ. Սրբազանը ներկայացրեց իր պահանջները
Կավանին ավարտեց կարիերան Ուրուգվայի հավաքականում
Կառավարության շենքի երեկվա խաղաղ "պաշարումը" մի քանի կարևոր բացահայտումներ արեց. Ավետիք Չալաբյան
«Այս պատերազմին վերջ տալու ժամանակն է». Բայդենը ներկայացրել է ՀԱՄԱՍ-ի հետ հրադադարի վերաբերյալ Իսրայ...
Ալթայում այրվել է «Պուտինի ամառանոցը»
Վրաստանի ՀԿ-ները պատրաստում են հայց օտարերկրյա գործակալների մասին օրենքի վերաբերյալ՝ ՄԻԵԴ ուղարկելու...
Վրաստանի վարչապետ Կոբախիձե. Վրաստանում ոչ ոք «մայդանի» չի հասնի
Ռուսաստանի Դաշնությունը պատրաստ է օգնել Հայաստանի ջրհեղեղից տուժած շրջանների վերականգնմանը. Զախարովա
Հնդկաստանի մայրաքաղաքում գրանցվել է ամենաբարձր ջերմաստիճանը դիտարկումների ողջ ընթացքում
Երևանում կայացավ Վիկ Գերամիի ֆիլմի ցուցադրությունը
Մարդինում հայկական եկեղեցին մնացել է առանց համայնքի․ այնտեղ այժմ միայն մեկ հայ է աղոթում
Ելենա Փինջոյանի որդին մահացել է՝ ընկնելով պատուհանից
Պաֆոսի քաղաքապետարանը հայ համայնքի պահանջով փոխել է Թալեաթ Փաշայի փողոցի անունը
Սփյուռքահայ կամավոր բժիշկները հայրենիքում են
Ամենադիտված
Այսօր
Այս շաբաթ
Այս ամիս
«Ռոբերտ Քոչարյանը կաշառակեր է և դա ընդունում է». Դանիել Իոաննիսյան
«Կադրերում պարեկների կողմից ***ված քաղաքացին է». Դանիել Իոաննիսյան
Հարսանիք՝ պաշարված Արցախում
Հայկական ավիացիան գուցե հիմա մեզ պետք գար, եթե ոչնչացված չլիներ, ի՞նչ կասեք, պարո՛ն Վարդանյան
«Ինչպե՞ս ստացվեց, որ այսքան մարդ հատեց ադրբեջանական անցակետը». Մարատ Եգանյան
Ո՞ւմ է պատկանում ընկերությունը, որի գովազդային կրիչներն ապամոնտաժվել են․ «Փաստ»
Հայաստանը մերժե՞լ է Ռուսաստանի առաջարկած օգնությունը․ «Փաստ»
Ինչո՞ւ են Թուրքիան ու Ադրբեջանն այդքան ջանասիրաբար պաշտպանում Փաշինյանին․ «Փաստ»
Գյումրեցիները պատրասվում են Բագրատ Սրբազանին դիմավորելուն. «Ժողովուրդ»
Չի բացառվում՝ Լեւոն Երանոսյանի մասով խիստ ու ծանր որոշում լինի. ինչու հետաձգվեց վճռի հրապարակումը. «...